SOLUNUM
Soluk alıp verme olayına solunum denir. Solunum ile oksijen alınır, karbondioksit verilir.
AKCİĞER NASIL SOLUK ALIR VE VERİR?
Malzemeler:
Altı kesilmiş bir pet şişe(2 lt lik plastik kola şişesi) , pipet, tel delikli tıpa, iki balon
Animasyon: Dursun İşler
Her an dikkat ettiyseniz nefes alıp veriyoruz. Nefes almamızın sebebi hücrelerimizin ihtiyacı olan oksijenin kana geçmesini sağlamaktır. Nefes vermemizin sebebi ise hücrelerde ki yaşamsal olaylar sonucu açığa çıkan karbondioksitin vücuttan uzaklaştırılması içindir.Akciğer bir kalp gibi kaslarla oluşmamıştır.Nefes alma işinde Kaburgalar arasındaki kaslar ve diyafram kası görev alır.Bir basınç farkı oluşur ve nefes alınır veya verilir.
Peki yukarda ki deneyle ne öğreneceğiz?
Nefes alma ve verme işinde önemli bir rol oynayan diyafram kasının çalışmasını ve bu sayede nasıl nefes aldığımızı öğreneceğiz.Yukarda ki düzeneği kurup şekildeki gibi elimizle tuttuğumuz balonu aşağı doğru çektiğimizde akciğerin içindeki basınç azalır ve akciğere dışarıdan oksijence zengin hava girer. Dolayısıyla nefes almış oluruz. Balonu yukarı doğru ittiğimizde iç basınç artar ve akciğer içindeki , vücutta ki hücrelerden kan yolu ile taşımmış karbondioksitçe zengin hava dışarı çıkar. Böylece nefes almış ve vermiş oluruz.
Şu soruların cevabını bulup , sınıf arkadaşlarımıza soralım:
Solunum sistemi organları nelerdir?
Kan içinde çözünmüş karbondioksiti nasıl akciğerde havaya verebiliyoruz?
Sporcularda Solunum sistemindeki hangi kısımlar normal insanlara göre gelişmiştir?
Akciğere su girmesi nefes almayı nasıl etkiler?
SOLUNUM ORGANLARI
Soluk alıp vermeyi sağlayan organlara solunum organları denir.
1. Burun
2. Yutak
3. Gırtlak
4. Soluk borusu
5. Akciğerler Burun: Solunum ve koku alma organıdır. Havadaki zararlı maddeleri tutar.Burnun içindeki sıvı, kuru havanın nemlendirilmesini ve akciğerlere nemlendirilmiş havanın iletilmesini sağlar. Yutak : Ağız ve burnun birleştiği yerdir. Havayı soluk borusuna gönderir.Besinleri yemek borusuna iletir. Gırtlak : Boğazın altındaki sert yapıdır. Havayı soluk borusuna iletir. Soluk borusu : Akciğerlere gitmeden önce ikiye ayrılarak havayı akciğerlere iletir. Akciğer: Göğüs kafesinin altında yer alır ve iki tanedir. Soluk alma ile taşınan oksijeni kana verir, kandaki karbondioksiti de havaya geçmesini sağlar.
Solunum Organları Nelerdir?
1. Soluk alıp veriyorum:
Bir canlının yaşmsal faliyetlerini sürdürebilmesi için enerjiye ihtiyaç vardır.
Bu enerjinin sağlanması için besinlere ihtiyaç duyulur.
Oksijen alıp karbondiolsit verme ile gerçekleşen olaya solunum adı veriler.
Solunum olayı : burun---yutak---soluk borusu---akciğer
a) Burun :
Koku alma organıdır.
Havayı ısıtır ve nemlendirir.
İçindeki kıllar toz ve mikropları tutarak alınan havayı temizler.
Hava burundan yutağa geçer. b) Yutak
Ağız ve burun arka tarafta yutağa açılır.hem sindirim hem de solunum organır.
Yemekler yutaktan yemek borusuna hava ise yutaktan soluk borusuna geçer. c) Soluk borusu
Yemek borusunun önünde yer alır.
Üstüste dizilmiş kıkırdak halkalardan oluşur.
Havanın akciğere iletilmesini sağlar. d) Akciğer
Göğüs kafesi içinde bulunur
Dış etkilerden koruyan zara sahiptir.
Sağ ve sol olmak üzere iki tanedir.
İç yüzeyleri nemlidir.
Oksijen girişini karbondioksit çıkışını sağlar.
Diyafram ile birlikte çalışırlar.
Nefes alırken genişler
Nefes verirken büzüşür.
Soluk alıp verirken akciğerimiz nasıl çalışır?
Nasıl nefes alıp veriyoruz ?
Burundan ve ağızdan alınan hava, yutaktan soluk borusuna geçer.
Soluk borusundan akciğere gelir
----------Soluk alıp verirken akciğerimiz nasıl çalışır?------------ a) Soluk alırken :
Kaburga kasları yukarı doğru kasılır.
Diyafram aşağı doğru düzleşir ve kasılır.
Sonuçta göğüs kafesi ve akciğer genişler.
Akciğere hava dolar. b) Soluk verirken :
Kaburga kasları aşağı doğru gevşer.
Diyafram yukarı doğru kubbeleşir.
Sonuçta göğüs kafesi ve akciğer daralır.
Akciğerden hava dışarı çıkar.
Neden soluk alıp veriyoruz?
Bir kaç gün yemek yemeden yaşayabiliriz ama bir kaç dakika soluk almadan yaşayamayız.
Hareket etmek için enerjiye ihtiyaç vardır.bu enerjiyi besinlerden alırız.
Soluk alırken havadaki oksijen akciğerlerden kana geçer.
Tüm vücuda kanla geçen oksijen besinledeki atık gazları dışarıya karbondioksit yardımıyla atıyor.
Karbondioksitin vücuttan atılırken izlediği yol şöyle gerçekleşiyor:
Kanla vücutta toplanır---akciğere taşınır---soluk borusuna gider---gırtlaktan geçer---burundan dışarı çıkar.
Not :Solunum yapmamızın temel nedeni vücudumuza gerekli olan enerjiyi elde etmektir.
Solunum yolu ile bulaşan hastalıklar ve Korunma Yolları
*******Bu hastalıklardan korunmak için neler yapmalıyız********
Bu hastalığa yakalananlarla aynı ortamda durmamalıyız.
Soluduğumuz havanın temiz olmasına dikkat etmeliyiz.
Sigara içmemeli,içilen yerde de bulunmamalıyız.
Hastalıklarla ilgili aşılarımızı yaptırmalıyız.
